DÖNEM: OKULÖNCESİ
2-3 YAŞ
Genel Özellikleri:
- Bu dönemde, dil
gelişimi çok hızlı gerçekleşir. Çocuklar,
dilbilgisi yapısına uygun olmayan 3-4 sözcüklük birleşimler kurabilir, zengin uyaranlı ortamlarda 900 sözcüklük bir dağarcığa ulaşabilir.
- Çocuklar, tekil-
çoğul kavramları, resimlerdeki eylemleri tanımlamayı ve
hareketleri adlandırmayı öğrenirler.
- Çocuklar,
"Ben", "o", "bu", "şu" gibi
adılları kullanmaya başlar, organlarını tanımayı öğrenir.
"Nerede" sorusuna, ""içinde",
"dışında", "altında" vb. yanıtlar vermeye başlar.
- Çocuklar, benzer olduğunu
düşündüklerini yan yana koyarak ya da bir araya getirerek, dünyalarını
düzenlemenin ve sınıflandırmanın yeni yöntemlerini öğrenirler. Dört
kuş, iki kedi resmini, üç bebeği yan yana getirmeleri gibi.
- Çocuklar bir bütünü tamamlayan (az sayıdaki)
birbiriyle ilgili nesneleri anımsamaya başlarlar.
- Çocuklar, aile üyelerinden ayrı olarak kendilerinin de
bir kişiliği olduğunu anlamaya başlarlar. Bu evrede, çocuk yürür,
konuşur, çevresinde olup bitenleri anlamaya ve araştırmaya koyulur; kendi
davranışlarını yönetmek ister.
- Çocuklar, sevecenlik (şefkat) ve sevgi gösterilerine
gereksinim duyarlar.
- Çocuklar, başkalarını gözlemleyerek ve
onların yaptıklarını tekrarlayarak yeni davranışlar edinirler. Bu dönemdeki
çocukların bir başka
özelliği de nesneleri olduğu gibi değil düşündükleri gibi görmeleridir. Örneğin, onlar için bir çomak
parçası bir ata dönüşebilir.
- Çocuğun kitapla ilk
etkileşimini sağlama ve dil gelişimine katkıda bulunma amacıyla, oyuncak kitapların seçimine özen
gösterilmelidir. "Banyo kitapları",
"sesli kitaplar", "çocuğun el yapısına
uygun boyutta hazırlanmış özel biçimli
kitapçıklar" çocuğun ilgisinin kitaba yöneltilmesi bakımından önemlidir.
İlk adım, kitabın çocuğun ilgi alanına
sokulmasıdır.
Uygulamalar:
·
Çocuklara, onların bildiği, tanıdıkları
eylemlerin yer aldığı resimli kitaplar gösterilmeli, okunmalı; çocukların
resimlerdeki yeme, içme, koşma, gülme, top
oynama, bisiklete binme vb. eylemleri
tanımlamasına yardımcı olunmalıdır.
·
Çocuğa, 2-3 sözcüklü tümcelerden oluşan kısa anlatılar,
vücudumuzun görünen parçalarını tanımlayabilecekleri resimli kitaplar okunmalı; resimlerdeki
nesneler çocukla birlikte adlandırılmalıdır.
·
Çocuklara
renk, biçim, büyüklük ya da kullanımlarına göre değişen nesneleri tanımaları ve gruplandırmaları için
fırsatlar yaratılmalı;
bunun için de çocukların kullanımına değişik boyutlarda resimli kitaplar sunulmalıdır.
·
Çocuklar,
parçalardan bir bütün oluşturan özel kesimli
kitapçıklarla karşılaştırılmalı; öğrendiklerini anımsamaları, kısa süreli belleklerini çalıştırmaları için
uygulamaya yöneltilmelidir.
· Çocukların, ayrı bir kişilik olduğu
düşüncesini destekleyecek, onlara kendilerinin
değerli olduğunu anlamalarında yardımcı olacak biçimde davranılmalı, rehberlik
edilmeli; kişiliklerini olumlu yönde
geliştirmeleri için, kendi davranışlarını yönetmelerine izin verilmeli; aşırı koruyucu olma, sürekli
engelleme, kısıtlama, korkutma gibi
kişilik gelişimini olumsuz etkileyecek davranışlardan kaçınılmalıdır. Bu evrede, sağlıklı bir özgürlük anlayışıyla
olumlu kişilik özelliklerinin kazandırılmasına
katkı sağlayacak resimli masal ve öykü kitapları okunmalıdır.
· Çocukların kendilerinin değerli
olduğunu düşünmeleri ve
yetişkinler tarafından kabul gördüklerini anlamaları için, onlara zaman ayrılmalı; sevgiyle saçları okşanan
bir çocuğa aynı zamanda bir kitap okunmalı, çocuğun anne, baba ya da çevresinde
bulunan sevdiği bir yetişkinle
geçirdiği zaman dilimine kitap da ortak edilmelidir.
· Yaratıcı etkinlikleri destekleyen,
çocuklara, değişik kişilikleri hareketleriyle canlandırmalarına olanak
sağlayacak resimli kitaplar okunmalı; metinler çocuklarla birlikte
oyunlaştırılmalıdır.
Kitap
Önerileri:
·
Ülkü Ovat, Ümit Öğmel, Sesler
·
Nina Filipek, İlk Sözlüğüm.
Resimleyen: Karen Heyvvood
·
Ayla Çınaroğlu, Orman; Net Yayıncılık,
Kelimeler
·
Can Göknil, Temiz Kirli
·
Leslie McGuire, Dişlerini Fırçalıyor musun? Çizer:
Jean Pidgeon (Türkçeye uyarlayan: Ayşen Oy)
·
Marianne Borgart, Diş Hekimine
Gidiyorum. Resimleyen: Eugenie Fernandes, Tasarım: Doug
Bergstreser, (Çeviren: Nazan Demir)
·
Ülkü Ovat, Ümit Öğmel, Fil
Hapşırınca Ne Oldu?
·
Atsuko Morozumi, Minik Tavşan Yatma Zamanı
·
Vanna
Bristot ve Bernadette Pons, Küçük Ayı Giysilerini
Sayıyor
·
Peter Bovvman, Küçük Ayı Yavrusu. Türkçesi: Fatih Erdoğan
·
Ayla Çınaroğlu, Köpek
·
Ülkü Ovat, Ümit Öğmel, Kırmızıyı Yiyebilir miyim?
·
Ülkü
Ovat, Ümit Öğmel, Bu Papyon mu?
·
Atsuko Morozumi, Minik Tavşan Yardım Ediyor
·
Ülkü Ovat, Ümit Öğmel. Martılar Mavi Sever
·
Net Yayıncılık, Oyuncaklar
·
Aysel Gürmen, Ben Neyim. Resimler: Huban Korman
·
Ülkü Ovat, Ümit Öğmel, Arkadaşım Gökyüzü
·
Adnan Çakmakçıoğlu, Bu Civciv. Resimleyen: Fatoş Yaşaroğlu.
DÖNEM: OKULÖNCESİ
3-4 YAŞ
Genel Dil Özellikleri:
·
Bileşik tümce kurma becerisinin gelişmeye başlamasıyla
birlikte, çocuklar, içinde 3-4 (bazen daha da fazla) sözcüğün bulunduğu tümceler
kurabilir. Bu dönemde, çocuklar dil oyunlarından, uyaklı kısa dizeleri
söylemekten hoşlanır.
·
Çocuklarda geçmiş, şimdiki ve geniş zaman kullanımı
gelişir. Özellikle, geçmiş zaman eklerini daha sık kullandıkları
görülür.
·
Çocuklar, duygu ve düşüncelerini anlatmada, kendilerini dilin
olanaklarını kullanarak yansıtmada başarılıdırlar. Dili, dünyayı tanımalarına yardımcı
olan bir araç olarak kullanmaya başlarlar.
·
Çocukların
sözdiziminde birçok sözcük türü görülmeye
başlanır. Dil, bilgi iletme ve iletişim aracı olarak daha doğru kullanılır. Başka bir söyleyişle, çocuklar
bu evrede dilbilgisi açısından doğru
cümleler kurmaya başlar.
·
Çocuklar, parçaların bir bütün oluşturduğunu kavramaya başlar.
·
Çocuklar; renk, biçim ve büyüklük arasındaki bağlantıyı kurmaya
başlarlar.
·
Çocuklar nesneleri sayı ve miktar olarak ayırmaya, iki şeyi
birbiriyle karşılaştırmaya, hangisinin
büyük ya da küçük olduğunu söylemeye başlar.
·
Çocuk, benlik kavramı geliştirmeye, kendisi hakkında duygu ve
düşünce oluşturmaya başlar. Çevresindeki insanların (anne, baba, kardeş
vd.) kendisi hakkındaki düşüncelerinden ve kendisine karşı olan
davranışlarından etkilenir. Bu dönemde, sıcak ve güvenli bir ortamın varlığı
benlik saygısının oluşumunu destekler.
·
Bu dönemdeki çocuklar, kendilerini mutsuz eden durumlardan, içine
kapanarak ya da hatalarının nedenlerini başkalarına yansıtarak kaçmak isterler. Öte yandan,
kültürel kimliklerinin bilincine varmaya
başlarlar.
·
Çocuklar üç yaşından itibaren, birbirleriyle oyun etkinliklerinde
iletişim kurar. Bu ilişkilerde, özdeşleşme görülür. Genellikle, kendi yaş ve
cinsiyetindeki arkadaşlarının tutum ve davranışlarını benimseyip uygular;
iletişime girdikleri insanların yüz ifadelerinden duygularını da anlamaya
başlar.
Uygulamalar:
- Çocuklara, kitaplardan kısa
şiir, bilmece, tekerleme okunarak dinleme fırsatları
yaratılmalı; çocuklar, yinelenen ses
ve sözcüklerin işitsel olarak uyandırdığı etkiyle, bilmece sormaya, tekerleme,
şiir söylemeye isteklendirilmelidir.
- Çocuklara, dün ne yaptığı, şimdi ne
yapıyor olduğu hakkında konuşma ortamları yaratılmalı, resimli
kitaplardaki hareketleri anlatmalarına olanak sağlanmalı; giriş tekerlemeleri
de kullanarak kısa masallar anlatılmalıdır.
- Çocuklara, hayvanları, insanları,
ailesini ve çevresini tanıtmada katkı sağlayacak resimli masal ve öykü
kitapları okunmalı; çocukların, resimlere bakma, kitabı inceleme süreci
onlarla paylaşılmalıdır.
- Çocuklara resimli öykü kitaplarından
kısa öyküler okunmalı; öykülerdeki kişilerin hareketlerini, resimlere de
bakarak tanımlamalarına yardımcı olunmalıdır. Örneğin, " Şapkalı
çocuk yemek yiyor.",
"Kıpırık tavşan hızla evine koşuyor.", "Benekli,
arkadaşlarıyla şarkı söylüyor,
eğleniyor." gibi.
- Bu becerinin gelişimine katkı
sağlayacak en etkili uygulama, çocuklara verilen parçalardan bir resmi
oluşturmasına; ikinci aşamada ise, parçaların iki ayrı resimden hangisine
ait olduğunu bulmasına olanak sağlamaktır. Ayrıca, bu dönemde, çocukların
parça-bütün ilişkisini sezmelerine olanak sağlayacak özel biçimli kitaplar
yeğlenmelidir.
- Çocukların renk, biçim ve büyüklük
kavramını geliştirecek resimli kitaplarla zaman geçirmesi için ortam
yaratılmalıdır.
- Kalın sayfalı resimli kitapların
sayfalarını, çocukla birlikte sayarak çevirmeye; resimli kitaplardaki
nesne ve canlıları, renk ve büyüklük açısından karşılaştırmaya özen
gösterilmelidir.
- Çocukların benlik saygısını geliştirecek
tutum ve davranışlarla,
kendilerini değerli ve önemli görmeleri sağlanmalı; bunun için sıcak
ve içten ortamlar yaratılarak çocuklarla resimli kitaplar incelenmeli;
onlara masallar anlatılmalı, kısa öyküler okunmalıdır.
- Çocukların benlik saygıları
zedelenmeden, değerli olduğu duygusu yok edilmeden, onlara hatalarını kabul
etmeleri öğretilmeli; kimlik duygularını geliştirecek aile, akrabalık, komşuluk
ve yurt temalarını
işleyen masal, şiir, kısa öyküler okunmalıdır.
- Çocuklara, duygularını anlatmaya istekli
kılacak kitaplar okunmalı; paylaşma, birlikte oynama, oyunlarda hem lider hem de oyuncu
olma gibi davranışları kazanmaları için uygun ortamlar yaratılmalıdır.
Çocuklar, öykü, masal, bilmece kitaplarında yer alan resimlerdeki
farklı yüz ifadeleri üzerinde konuşturulmalı; ifadelerdeki duyguyu
tanımaları için gerekirse ipuçları verilmelidir. Bu çalışmalardaki temel amaç, çocuğu başkalarının duygu
ve isteklerine karşı duyarlı olmaya
yöneltmek olmalıdır.
Kitap
Önerileri:
- Fatih Erdoğan, Kuşumu Kim
Kışkışladı
- Necdet Neydim, Düşler Teknesi. Resimleyen:
Volkan Lale
- Can Göknil, Kurtçuğun Hayvan
Bilmeceleri
- Ayla Çınaroğlu, Üç Kuzucuk
- Seza Aksoy, Uyku Ağacı. Resimleyen:
Ümit Öğmel
- Aytül Akal, Gezmeyi Seven Ağaç. Resimleyen: Mustafa
Delioğlu
- Gülçin Alpöge, Ah Şu Su; Ülkü
Ovat, Ümit Öğmel, Evleri;
Aysel Gürmen, Ben
Kimim
- Fatih Erdoğan, Pabucumun Bağı Çözüldü
- Ülkü Ovat, Ümit Öğmel, Miyo'nun
Güneşi
- Ayla Çınaroğlu, Şekerler Deve Oldu
- Ülkü Ovat, Ümit Öğmel, Bu Şemsiye
mi?
- Ayşen Oy, Şekiller. Resimleyen:
Şebnem Kepkep
- Ülkü Ovat, Ümit Öğmel, Benim Güzel
Palyaçom
- Aytül Akal, Ben Minicik Bir Bebektim
- Aytül Akal, Ben Minicik Bir Bebektim
II
- Ayşen Oy, Renkler. Resimler:
Şebnem Kepkep
- Ülkü Ovat, Ümit Öğmel, Uzayda Bir
Gezi
- Nina Filipek, Saymayı Öğreniyorum. Resimleyen:
Karen Heyvvood
- Nicola Baxter, Sen de Yapabilirsin
Küçük Ördek. Resimler: Jan Lewis
- Aysel Gürmen, Ben Kimim. Resimler:
Huban Korman
- Gülsüm Cengiz, Yavru Karınca. Resimleyen:
Saadet Ceylan
- Nur İçözü, Zilli Zürafa. Resimleyen:
Mehtap Uçar
- Aytül Akal, Küçük Kertenkele. Resimleyen:
Mustafa Delioğlu
- Can Göknil, Kardeş Kardeşe
- Hakkı Engin Giderer, Kırmızı Şapkalı
Kız Arkadaş Arıyor
- Ülkü Ovat, Ümit Öğmel, Benim
Yumurtam Nerede?
DÖNEM: OKULÖNCESİ
4-5 YAŞ
Genel Dil
Özellikleri:
·
Çocuklar dilbilgisi açısından doğru cümleler kurar. Sözcük
dağarcıklarında hızlı bir artış olur. Sağlıklı ve bol uyaranlı iletişim ortamlarında
yetişen çocukların sözcük dağarcığı 2000-2500'e ulaşabilir.
·
Çocuklarda bazı belirteçlerin (içinde, dışında; üzerinde,
altında; önünde, arkasında; geç, erken vb.) doğru kullanımı yerleşmeye
başlar.
·
Çocuklar, özellikle "niye' “niçin" ve" nasıl"la ilişkili
olan konularda sorular
sormaktan hoşlanırlar. Bu dönemdeki çocukların
geniş bir ilgi alanı, zengin bir düş evreni vardır.
·
Çocuklar
bir yetişkin tarafından kendilerine anlamlı
bir sıralama ile anlatılmış ya da okunmuş kısa bir öyküyü tekrarlayabilirler. Bu dönemde, çocuklar
kendilerine, yerine getirilmesi için
söylenen iki üç işlemi gerçekleştirebilirler.
·
Çocuklar, canlıları ve nesneleri önemli özelliklerine göre
sınıflandırabilir. Verilen canlılar arasında uçanları, yürüyenleri ya da
belli bir grubun dışında olanı gösterebilir.
·
Çocuklar, kendilerini evrenin merkezinde görürler.
Yaşıtlarıyla ve (varsa) kardeşleriyle olan ilişkilerinde denetimi ellerine almak
isterler.
·
Çocuklar, isteklerini ertelemeyi, duygularını kontrol etmeyi
öğrenirler; ancak beklenmedik bir anda ortaya çıkan üzücü ya da korkutucu
durum, güvenlerinin ve duygularının kontrolünü yitirmelerine neden olur. Çocukların
yaşadıkları korkularla başa çıkmaları konusunda, çocuğa destek olunmalı, saygı ve
sevgi gösterilmelidir.
·
Kızgınlık belirtileri yerini, daha ılımlı ve uzlaşma arayan davranışlara bırakır. Yalnız başına
çalışabilir, yapmadıkları işlerden sonra da
özür (mazeret) uydurmayı yeğlerler. İyi-doğru davranış ile kötü-yanlış davranışların sonuçlarını
anlamaya başlarlar.
·
Çocukların gelişen hayal güçleri, çeşitli korkuları da
oluşturabilir. Çocuk, somut olayların ötesinde olasılıkları da düşünebilmektedir.
Örneğin, yalnızlık, karanlık, anneden ayrı kalma gibi.
·
Çocuklar, çevresinde gördüğü, televizyondan izlediği
doktor, öğretmen,
polis vb. kişilerin farklı görevler yaptığını anlar.
Uygulamalar:
·
Çocukların yazısız resimli kitaplardan da yararlanarak öyküler oluşturmaları
sağlanmalı; bu davranışlarının pekiştirilmesi için de olumlu uyaranlar
verilmelidir. Bu dönemde, çocuklara, değişik konularda, olay örgüsü hareketli olan
öykülerin okunması yararlı olur.
·
Çocuklara, yer bildiren belirteçlerin doğru
anlaşılmasına, kullanılmasına katkı sağlayacak resimli kısa öykü, masal kitapları
okunmalı; resimlerden
de yararlanarak öyküdeki ya da masaldaki olayı anlatmaları için fırsat yaratılmalıdır.
·
Çocukların, merak duygularına yanıt verecek, belleklerinde oluşan
soruları kendilerine özgü bir söylemle sorabilecek, yanıtlayabilecek
kitaplara ulaşmalarında yardımcı olunmalıdır.
·
Çocuklara, olay örgüsü açık, sıralı kısa öyküler okunmalı, masallar
anlatılmalı, çocuklardan da dinlediklerini anlatmaları beklenmeli;
kendilerine gösterilen, öykü oluşturmaya elverişli resimli kartlardan ya da
resimli kitaplardan kısa bir anlatı oluşturmaları istenmelidir.
·
Çocukların, gözlemleme, karşılaştırma ve sınıflandırma yapmasına olanak
sağlayacak resimli kitaplarla çalışmasına ortam yaratılmalı, yetişkinler gerektiğinde
ipuçları vererek çocukla bu zamanı paylaşmalı; ayrıca, bu evrede çocuklara
mevsimlerin özelliklerini, günün farklı zamanlarını, haftanın değişik günlerini
tanıtan kitaplar okunmalıdır.
·
Toplumsal çevresi üzerinde etkinlik ve denetim kurma isteklerinin arttığı
bu dönemde, onlara,
dinamik karakter örnekleriyle
kurgulanmış, özdeşim kurabilecekleri kahramanların yer aldığı masal ve öyküler
okunmalıdır. Okunan kitaplar, çocukların özerk, girişimci ve paylaşımcı bir
kişilik yapısı edinmelerini desteklemelidir.
·
Çocuklara, insanların ve hayvanların karşılaştığı sorunlar karşısında
güvenlerini yitirmeden başarılı olabileceklerini örneklendiren; karşılaşılan
istenmedik durumlarda duyguları kontrol edebilmeyi başaran insan ve hayvan
kahramanların yer aldığı masal ve öyküler okunmalıdır.
·
Çocuklara, düşünmeden yapılan davranışların olası sonuçlarını,
karşı tarafın dünyasında yaratacağı etkileri anlatan masal, öykü vb.
kitaplar okunmalı; özellikle, şiddetin, kaba gücün sorunları
çözemeyeceğini çocuğa uygun bir dille sezdirebilen kitaplar yeğlenmelidir. Bu dönemde,
çocuklarda kendi başına çalışma ve başarma anlayışının yerleşmesi için,
başladıkları işi bitirme konusunda ısrarcı olunmalı, seçilecek
kitaplardaki kahramanların bu özellikleriyle de çocuklar için bir özdeşim öğesi
olmasına dikkat edilmelidir.
·
Çocuklara, olay kurgusunda, değişik işlerde çalışan kahramanların yer
aldığı, resimli kısa öyküler okunmalı, çocukların, bu kahramanların her birini
canlandırmalarına olanak sağlanmalıdır.
·
Çocukların korkularını yenmelerinde en fazla gereksinim
duydukları şey destek ve sevgidir. Bu anlayışla, çocukların korkularını yenmede
özdeşim
kurabilecekleri kahramanların yer aldığı masal ve öyküler okunmalı;
kahramanların korkularını yenmede izledikleri yöntemler çocuklara
sezdirilmelidir.
Kitap Önerileri:
·
Aytül Akal, Küçük Prens'in Doğum Günüi Resimleyen:
Ender Dandul
·
Ülkü Ovat, Ümit Öğmel, Kim Korkar Canavardan
·
Aysel Gürmen, Ben Neredeyim. Resimleyen: Huban Korman
·
Aysel Gürmen, Ninemle Hayvanat Bahçesinde. Resimleyen: Mustafa Delioğlu
·
Nur
İçözü, Yalnız Yılan. Resimleyen: Mehtap Uçar
·
Ayla Çınaroğlu, Veli'nin Kırmızı Topu
·
Fatih Erdoğan, Fili Yuttu Bir Yılan
·
Gülsüm
Cengiz, Tarlada İlk Gün. Resimleyen: Saadet
Ceylan
·
Nahide Namal, Ben Kimim? Resimleyenler: Ahmet Avcı, Devrim Pektaş
·
Can Göknil, Uslu Yaramaz
·
Servet Bal ve Belma Tuğrul, Fırçalar Yarışıyor. Resimleyen: Nilüfer Dericioğlu
·
Gülçin
Alpöge, Şıpşıp ile Tıptıp. Resimleyen:
Esin Ersin
·
Gülsüm Cengiz, Çocuk ve Gökkuşağı
·
Aysel Gürmen,
Leyla'nın Bahçesi. Resimler: Ender Dandul
·
Şükran Oğuzkan, Dans Etmesini Seven Hipopotam. Resimleyen: Ülkü
Ovat, Ümit Öğmel
·
Selçuk Demirel, Mumuk Fotoğraflarda; Sedef Örsel
·
Uç Uç Böceği Bon Bon. Resimleyen: Betül
Sayın
·
Gülsüm
Cengiz, Harika Köpek
Kiki. Resimleyen: Saadet Ceylan
·
Aygören Dirim, Pufi Karanlıktan Korkuyor. Resimleyen:
Nazan Erkmen
·
Aysel Gürmen, Popi'nin Yatağı Neden Islak? Resimler: Saadet
Ceylan
·
Aytül Akal, Karanlıktan Korkan Çocuk,
Resimleyen: Saadet
Ceylan
·
Pınar Gerikalmaz, Kargadan Korkan Korkuluk
·
Aytül
Akal, İki Kavgacı Ağaç
·
Feridun Oral, Kirpi ile Kestane
·
Fatih Erdoğan, Gırrr!
·
Serpil Ural, Güle Güle! Nereye? Resimleyen: Nazan
Erkmen
DÖNEM: OKULÖNCESİ
5-6 YAŞ
Genel Özellikleri:
·
5-6 yaşlarında, dilin anlatım özelliklerini de yansıtan bir
kullanım kendini göstermeye başlar. Dili kullanma becerisi, bir yetişkini
andırır. Birçok çocuk, genellikle karmaşık tümceler kurmayı yeğler. Konuşmada,
adıl ve eylemler; geçmiş ve geniş zaman doğru kullanılır.
·
Çocuklar,
kendilerini özgürce gerçekleştirebilecekleri etkinliklere
katılmaktan ve kendilerini
ifade etmekten mutlu olurlar.
·
Çocuklar
dillerinin yazılı biçimine ilgi göstermeye başlarlar. Çevrelerinde gördükleri
nesnelerle, harflerin biçimleri arasında
ilişki kurabilirler. Harfleri yazmak, özgün biçimlerine benzetmek çoğunu mutlu eder. Özellikle, adlarını
yazma çabası, 5-6 yaşlarındaki
çocukların belirgin davranışlardandır. Bu mutluluk, okuma ve yazma becerisi edinme isteğinin dışavurumu olarak
değerlendirilebilir.
·
Bu dönemdeki çocuklar, on farklı şeyi birbirinden ayırt
etmeyi başarır, ana renkleri de tanımlar.
·
Çocuk, "az" ve "çok" gibi nicelik
bildiren, az sayıdaki karşıt (zıt) kavramları ve aralarındaki farkı kavrar.
Nesneleri büyükten küçüğe,
küçükten büyüğe doğru sıralamaya başlar. Bu becerileri
edinmesine karşın, zaman kavramını anlamlandırmada belirsizlik vardır.
·
Arkadaşlık ilişkileri yoğundur. Duygusal yaşamlarında düzen
ve denge dikkat çeker. Aynı yaş ve cinsiyettekiler, birbirlerinin
davranışlarını benimseyebilir. Çocuklar, özgüvenleri gelişmesine karşın,
yetişkinlerle olan ilişkilerinde sevecenliğe ve güvene gereksinim duyar.
·
Çocuklarda ait olma duygusu yoğunlaşır. Bu dönemde, ev işlerine
yardımcı olmaktan hoşlanırlar.Başarılarından ve bu başarıların
çevresindekilerce beğenilmesinden ve onaylanmasından gurur duyarlar. Gezi yapmak,
yeni yerler görmekten mutlu olurlar. Önceki yaşlarda geliştirdikleri anlamsız korkuları
bu yaşlarda da devam edebilir.
Uygulamalar:
· Bu dönemde,
çocuğun, yazınsal metinlerle anlamlı etkileşiminin başlaması
gerekir. Çocuk için, bilmece, tekerleme söyleme, düzeyine uygun masal, fıkra dinleme ve anlatma, kısa
şiirler ezberleme, öykü dinleme, anlatma;
resimli kitaplardan yeni öyküler oluşturma
ortamları yaratılmalıdır.
· Günlük yaşamdan
seçilen konuşma konularının canlandırılması, çocuklara gözlemlerinden yararlanma ve
konuşma becerilerini geliştirmeye yönelik bir uygulama alanı yaratır.Bu nedenle,
çocuğun çevresini tanımasına,
ilişkileri anlamasına katkı sağlayacak öykü
ve masallar okunmalı; çocuklara, okunanları ya da kendilerinin oluşturacakları
öyküleri canlandırmaları için olanak sağlanmalıdır.
· Çocuklara,
çevresindeki canlı ve cansız varlıkları, sanatçının bakış açısını da katarak belirgin
özellikleriyle yansıttığı kitaplar okunmalı; çocukların anlattıkları öyküler,
yetişkinler tarafından çocukların sözcükleriyle kaleme alınmalı ve yeniden
çocuklara okunmalıdır.
Bu dönemde, çocuklara okunan kitaplarda türsel bir çeşitlilik de
yaratılmalıdır.
· Çocuklara okunanlar,
renk ve sayı kavramının yerleşmesine katkı sağlayacak öykü, şiir ve diğer
anlatı kitaplarıyla çeşitlendirilmelidir.
· Bu evrede, çocuklara,
nicelik (az, çok) ve nitelik ( büyük, küçük) bildiren kavramları, bir öykü kurgusu
içinde kavratacak resimli kitaplar okunmalı, masallar anlatılmalı; oyun etkinliklerinde,
benzer davranışların kazandırılmasına katkı sağlayacak sayışmalar söylenmeli, bilmeceler sorulmalıdır. Öte yandan,
çocukların kullandıkları farklı boyuttaki
kitaplar da örneklendirilerek büyüklük ve küçüklük kavramını içselleştirmeleri sağlanmalıdır. Özellikle, bir
kahramanın bir günde, haftanın değişik günlerinde başından geçen kısa ve sıralı
olayların anlatıldığı resimli öyküler
okunmalı; çocukların bir günün çeşitli evrelerinde (sabah, öğle, akşam ) yapılan etkinlikleri kavramasına yardımcı
olunmalıdır.
· Çocuklara, arkadaşlığa önem veren,
özgüveni gelişmiş kahramanların bulunduğu
öyküler okunmalı; okuma etkinliklerinde, kendilerini değerli görmelerini sağlayacak fırsatlar yaratılmalıdır.
· Çocuklara değerli
olduklarını duyumsatacak ortamlar yaratılmalı, neleri başarabileceklerini
göstermelerine fırsat tanınmalı; karşılaştığı zorlukları yenme başarısı
gösteren kahramanların yer aldığı öyküler okunmalıdır. Çocuklarla, öyküdeki
kahramanların paylaşma, sorumluluk alma, sorunların üzerine kararlılıkla gitme
davranışları üzerinde konuşulmalıdır.
· Çocuklara okunanlar, onların canlandırabilecekleri,
yaratıcı oyunlarına konu yapabilecekleri, kısa anlatılardan seçilmeli; bu
anlatılarda çocukların özdeşim
kurabileceği karakterlerin ruhsal ve fiziksel özellikleri açık ve anlaşılır olmalıdır.
· Çocukların evde, okulda üstesinden
geldiği bir iş ya da herhangi bir konuda gösterdiği küçük bir çabası övgüyle karşılanmalı; çocuklar,
çevredeki tarihsel yerlere, hayvanat bahçelerine, koşup oynayabileceği parklara
götürülmeli. Gittikleri yerlerle ilgili gözlemleri ilgiyle dinlenmelidir. Bu dönemde, birçok çocuk ilginç
konuları ele alan kısa, resimli gezi yazılarını dinlemekten hoşlanır.
Kitap Önerileri:
·
Erol Büyükmeriç, Emece Memece Çizgili Bilmece
·
İsmail
Kaya, Kınalı
·
Tarık
Dursun K, Güzel Uykular Alara. Resimleyen:
Mustafa Delioğlu
·
Memet Fuat, Nasrettin Hoca Fıkraları
·
İsmail Kaya, Küçük Karganın Bir Günü
·
Gülten Dayıoğlu, Ece ile Yüce: Aydede Kime Gülümsüyor? Resimleyen:
Mustafa Delioğlu
·
Tarık Demirkan (Derleyen), Her Güne Bir Masal Resimleyen. Feridun
Oral
·
Ronne Randall (Derleyen), Hayvan Masalları. Resimleyen: Peter
Stevenson
·
Selçuk Demirel, Mumuk Harfleri Öğreniyor. Çeviren:
Ceyda Akaş
·
Aytül Akal, Soru Balonları
·
Gülçin Alpöge, Aya Tutkun Uçurtma. Resimleyen: Esin Ersin
·
Fatih
Erdoğan, Kemancı Ayı Masalı
·
Ömer Lütfü Şadoğlu, Bulmacalı Bilmeceler. Çizimler:
Ayla Çınaroğlu
·
Erkan
Kırtunç, Bul-Oku Nasrettin Hoca Fıkraları
·
Özdilek Erdem, Aydedeyi Saklayan Çocuk. Resimleyen:
Sait Munzur
·
Aytül Akal, Rengini Arayan Top. Resimleyen: Aysın Delibaş Eroğlu
·
Elçin Toker, Ne Kadar Dikkatliyim? Resimleyen: Esin Ersin
·
Aysel
Gürmen, Ninemle Hayvanat Bahçesinde. Resimleyen: Mustafa Delioğlu
·
Ülker
Koksal, Masallar
·
Behiç Ak, Gökdelene Giren Bulut
·
Hakkı Engin Giderer, Kara Kedi Güzel Kedi
·
Ayla Çınaroğlu, Küçük Mor Balık
·
Behiç
Ak, Bilyalar
·
Selçuk
Demirel, Mumuk Oyuncakçıda
·
Belma Tuğrul, Süslü. Resimleyenler: Ülkü Ovat,
Ümit Öğmel
·
Can Göknil, Kirpi Masalı
·
Şükran Oğuzkan, Can ve Uzaylı Arkadaşları. Resimleyen: Ülkü Ovat,
Ümit Öğmel
DÖNEM: İLKÖĞRETİMİN
İLK YILLARI, 6-8 YAŞ
Genel Özellikleri:
- Bu dönemde, çocukların dağarcıklarına birçok yeni sözcük eklenir. Zengin bir etkileşime olanak sağlayan
bol uyaranlı ortamlardaki çocuklarda, sözcük kazanımında belirgin bir
artış olur.
- Çocuklar, her yapıdaki tümceyi başarı
ile kurabilir.
- 7 yaş, çocuğun okula başlama yaşıdır.
Okuma ve yazma becerilerini edinmeye başlamaları, yaşamı anlamaya dayalı istek ve
heyecanlarını da devindirir.
- Ellerine aldıkları düzeylerine uygun
yazılı bir metni okumaları, onlara yeni yeteneklerini tanıtan büyük bir mutluluktur.
- Okulöncesi döneme göre dikkat süreleri uzamaya başlar. Beş dakikalık, düzeylerine uygun bir öyküyü
dikkatle dinler; yazma becerisi edindiklerinde
de kısa öyküler yazma isteği duyarlar.
- 6-8 yaş, çocuk-kitap ilişkisinin
süreklilik kazanması için önemli bir evredir. Bu evrede çocukların kitapla
kurdukları etkileşim, onların daha etkin oldukları bir süreci de başlatır.
Çocuklar, anne-baba ya da sevdiği bir yetişkinin kendisine kitap okumasını
sevinçle karşılarlar; ancak, onların gerçek mutlulukları, okuma ve yazma
becerilerini kullanarak kendi yeteneklerinin farkına varmalarında yatar.
- Bu dönemde çocuklar, daha bağımsız davranma eğilimi
gösterir; çevresindeki yetişkinlerden hem özgürlük vermelerini
ister hem de sıcak ilgi beklerler. Zaman zaman tepkisel davranışlarda
bulunabilirler.
- Çocuklar çevresindeki yetişkinlerin
kendileriyle ilgili değerlendirmelerini ilgiyle izlerler, duydukları övgü
dolu sözlere davranışlarıyla yanıt oluşturmak isterler.
- Bu dönemdeki çocuklar, dünyayı
doğrudan ve somut olarak algılar; onlar için yalnızca doğrular ve yanlışlar
vardır.
- Ailelerinden ve öğretmenlerinden
öğrendikleri kesin ve değişmeyen yargılara sahiptirler. Oyun, bu yaştaki
çocukların toplumsallaşması sürecini destekleyen en önemli etkinliklerden
biridir. Kız ve erkek arasındaki farklılıklar da çocukların ilgileri
arasına girer.
Uygulamalar:
- Çocukların okuma alışkanlığı ve okuma kültürü
edinmelerinde en duyarlı dönemdir. Özellikle, tasarım, dil ve içerik
özellikleriyle çocuğa göre olan kitapların çocuklarla buluşturulması
gerekir. Başka bir söyleyişle çocukların okumasına sunulan kitaplar,
sanatçı duyarlığı ile hazırlanmış olmalıdır.
- Bu dönemde, evde çocuğa ait küçük bir kitaplığın
oluşturulması, çocuğun kitaplarını burada koruması, kitap-çocuk etkileşimi
açısından çok önemlidir.
- Bu dönemde, çocuklara kitap okumaları için zaman
yaratılmalı; çocukların okuduğu kitaplarla ilgili olarak karşılıklı konuşmalar
yapılmalıdır. Yetişkinler, çocuklarla yaptıkları konuşmalarda iyi bir dinleyici
olmalı, çocukları yeni konuşmalar için güdülemelidir.
- Çocuklara sunulacak kitaplar, Türkçenin yetkin kullanım
örneklerini yansıtması bakımından model olmalıdır. Çocuklar, okudukları
kitaplarda dilinin anlatım gücünü sezebilmeli, okudukları her kitap onları
yeni bir kitap okumaya isteklendirmelidir.
- Bu dönemde, çocuklar için, okuma-yazma
becerilerinin gelişmesine katkı sağlayacak, kolayca okuyabilecekleri,
resimlerin anlatım olanaklarıyla beslenmiş kısa öykülerin yer aldığı
kitaplar yeğlenmeli; çocuğa sunulan kitaplar, diğer türlerle
desteklenmeli ve çeşitlendirilmelidir.
- Seçilecek kitapların, çocuk gerçekliğini kavramış
yazar ve çizerler tarafından hazırlanmasına özen gösterilmelidir.
Çocukların okuduğu kitaplarla ilgili olarak, olayları anlama, değerlendirme
ve eleştirme becerileri, doğal tartışma ortamları yaratılarak
sınanmalıdır. Çocukların okuduklarına ilişkin anlatmak istedikleri ilgiyle
dinlenmeli; onlara yazma, resim yapma isteklerini uygulamaya
sokabilecekleri ortamlar hazırlanmalıdır.
- Çocukların özgürlük alanı genişletilmeli; ancak, tepkisel
davranışlarını kontrol etmeleri için başvurulabilecek uygun yollar birlikte
tartışılarak bulunmalıdır.
- Özellikle, bu dönemde, başarılarıyla özdeşim
kurabileceği, iyi geliştirilmiş kahramanların yer aldığı edebiyat yapıtlarını
okumaya yönlendirilmelidir. Bu süreç, çocukların hem özgürlük istemlerinin
yanıtlanmasında hem de duygusal tepkilerinin azaltılmasında etkili
olabilir.
- Çocuklara, aile bağlarını güçlendirici, kendini güvende
hissetmesini sağlayıcı anlatılar okunmalı, sorumluluk alarak yaptıkları
işlerden sonra başarıları övülmeli; benzer konuları işleyen öyküleri
dinlemesi ve okuması için ortam yaratılmalıdır.
- Bu dönemde, çocukların belirtilen konuları işleyen
kitaplarla buluşturulmasında yarar vardır: İnsanların farklı karakterlerde olabileceği,
değişik tutum ve davranışlar sergileyebileceğini sezdiren masal ve öyküler,
çocukları oyun etkinliklerinde hem lider hem de oyuncu olmaya
isteklendiren yapıtlar, kız ve erkek arasındaki farklılığı ve bebeklerin
nasıl dünyaya geldiğini çocuğa özgü bir söylemle yanıtlayan kitaplar,
arkadaşlık ve dostluğun önemini işleyen anlatılar, çocuğun yazılı kültüre
yönelmesini sağlar.
Kitap Önerileri:
·
Yalvaç Ural, Gözü Boynuz ile İzi Yaldız
·
Fazıl Hüsnü Dağlarca, Kuş Ayak Açıl Susam Açıl
·
Hasan Âli Yücel, Sizin İçin
·
Fazıl
Hüsnü Dağlarca, Güneşi Doğduran
·
Ayla Çınaroğlu, Şiir Gemisi
·
Fazıl Hüsnü Dağlarca, Yazıları Seven Ayı
·
Yalvaç Ural, Tekir Noktalama İşaretlerini Öğretiyor
·
İsmail Kaya, Sadece Mor Rengi Seven Kral
·
Mürşide İçmeli, Zeki Alan, Akıl Bahçesi: Resimli
Hikâyelerle Zekâ Gelişimi 2
·
Fatih Erdoğan, Okula Geç Kaldım
·
Aytül Akal, Mustafa Delioğlu, Öğretmenin Sihirli Şapkası
·
Ümit
Öğmel, Kırmızı Düğmenin Düşü
·
Thorbjorn Egner, Karıus ve Baktus
·
Yalvaç Ural ve Feridun Oral, Korkuluğun Kalbi
·
Abdülkadir
Budak, Kuşların Alfabesi. Resimleme: Yasemin Yılmaz
·
Selçuk Demirel, Ayağına Diken Batan Süper Karga
·
Nur İçözü, Bilge Kaplumbağa. Resimleyen. Mehtap
Uçar
·
Serpil Ural, Sabiha
·
Aytül Akal, Babam Duymasın. Resimler: Mustafa Delioğlu
·
Lıa Karavıa, Serpil Ural, Köprü Olan Dostluk
·
Behiç Ak, Karadenizdeki Yunus
·
Aytül Akal,
Atatürk Olmak. Resimler: Aysın Delibaş
Eroğlu
DÖNEM: İLKÖĞRETİMİN
ORTALARI, 8-10 YAŞ
Genel Özellikleri:
- Bu dönemde çocuklar, duygu ve düşüncelerini
5-10 sözcükten oluşan tümcelerle anlatabilirler. Anlatımlarında,
benzetmelerden yararlanabilir, konuşma ve yazmalarını deyimlerle
zenginleştirebilir.
- Bu evrede, çocukların dili doğru kullanarak kendilerini
etkili biçimde anlatmaları ile yaşıtları tarafından kabul edilmeleri,
onaylanmaları arasında ilişki olduğu kabul edilmektedir.
- Bu dönemdeki çocukların okuma becerilerinde büyük
farklılıklar görülmesine karşın, kimi çocuklarda da okuma becerilerinde
hızlı gelişmeler dikkat
çeker. Çocukların okumaya yönelik ilgi düzeylerinde belirgin bir artış gözlenir.
- Çocuklar, bir gruba uyum sağlamak, ait olmak ister; kendi
yeteneklerine de önem verilmesini bekler. Arkadaşlarının kendileriyle
ilgili beğenileri önem kazanır.
- Çocuklar yeni arkadaşlıklar kurmak, arkadaşları
tarafından kabullenilmek ve değer verilmek ister. Çocuk, kurduğu arkadaşlıklarla,
yaşama ilişkin yeni deneyimler kazanır.
- Kendi duygu ve düşüncelerinin gittikçe daha çok
farkına varmaya, çevresindekilerin de düşüncelerini anlamaya başlar.
Çocuklarda, eşitlik duygusunun gelişimi gözlenir; yargıları, 6-8 yaş
grubuna göre esneklik gösterir.
Uygulamalar:
·
Çocukların okuma, konuşma, dinleme ve yazma becerilerinin
bütünsellik anlayışıyla geliştirilmesi gerçeği, okul türü öğrenmelerde göz ardı edilmemelidir.
Çocuğun yazılı kültürle olan ilişkisinin
kalıcı olabilmesi için, çocuğa sunulan kitapların nitelikleri konusunda özenli davranılmalıdır. Bu özen,
çocuğun anadilinin kurallarını ve
anlatım gücünü içselleştirmesi açısından önemlidir.
·
Bu dönemde, çocuğa alınan kitapların, onların dil
bilincini ve duyarlığını işletmesi, onlarda edebiyat metinlerine, yazılı ürünlere ve
resme karşı bir ilgi uyandırması temel ilke olarak benimsenmelidir.
·
Okutulacak kitaplar, çocukların gözlemleme,
karşılaştırma, sınıflandırma, uygulama ve eleştirme yapma gibi bilişsel boyutlu
davranışlarını geliştirmeli; öte yandan şiir, öykü, roman gibi edebiyat ürünlerinin
okunmasına yönelik bir alışkanlığı da desteklemelidir. Bu nedenle, öğretmenlerin ve
çocuğun
çevresindeki büyüklerin, kitap seçiminde çok duyarlı davranması gerekir. Seçilecek
kitaplar, biçim ve içerik özellikleriyle çocukların ilgi ve gereksinmelerine
yanıt vermeli, çocuğun düzeyine uygun olmalı, dilsel ve görsel
nitelikleriyle de çocukta kitap sevgisinin yerleşmesine katkı sağlamalıdır.
·
Çocukların hem bireysel okuma yapabilmeleri hem de sesli
okunan bir
kitabı dinlemeleri için zaman ayrılmalı, çocukla birlikte belli bir zaman diliminde
(bir haftalık , bir aylık) dinleyecekleri ve okuyacakları düzeye uygun
kitapların (metinlerin) listesi yapılmalıdır.
·
Listeye uygun olarak, bir yetişkin (öğretmen, anne, baba, abla,
ağabey...) tarafından yapılacak okumalarda; vurgu, tonlama, ulama gibi söyleyiş
kurallarına uyulmalı, söyleyişe katılan bedensel hareketler, jest ve mimikler
ölçülü ve doğal olmalıdır.
·
Ses ve sözcüklerin doğru boğumlandırılması, tümcelerin doğru
seslendirilmesi, ses tonunun metnin anlam ve duygusuna göre ayarlanması, çocuklar
için öykünebilecekleri "dil kullanım modelleri"nin yaratılması
bakımından çok önemlidir.
·
Bu dönemdeki çocuklara, çeşitli türlerdeki nitelikli kitapların
yanında; paylaşmanın, işbirliğinin önemini sezdiren, grup çalışmalarında
bireysel sorumluluğun önemini yansıtan edebiyat ürünlerini de okuması salık
verilmelidir.
·
Çocuklar, yaşamı ve insanı tanımalarına katkı sağlayacak,
deneyimlerini zenginleştirecek edebiyat yapıtları okumaya yönlendirilmelidir.
Özellikle bu dönemdeki çocuklar, yaşıtlarının başından geçen olayları
okumak, onların yaşadıkları serüvenlere ortak olmak ister.
Kitap Önerileri:
- Fazıl Hüsnü Dağlarca, Yaramaz Sözcükler
- Yalvaç Ural, Müzik
Satan Çocuklar. Resimleyen: Osman Kehri
- Çetin Öner, Portakal.
Resimleyen: Kayıhan Keskinok
- Zekeriya Kaya, Kır
Çiçeği
- Janosch. Sen
Bir Kızılderilisin Hannes. (Türkçesi: Necdet Neydim)
- Yalvaç Ural,
Kulağımdaki Küçük Çan. Resimleyen:Asuman Ercan
- Erol Büyükmeriç,
Bozbıdık
- Çetin Öner, Mavi Kuşu Gören
Var mı?
- Nur İçözü, Güneşe
Tırmanan Çocuk
- Gülten Dayıoğlu,
Okyanuslar Ötesine Yolculuk
- Fatih Erdoğan, Sihirli Kaykay
- Yalvaç Ural (Haz.),
Zıpır Bilmeceler. Çizen: Gamze Baltas
- Fatih Erdoğan, Ayşegül'e
Ne Oldu?
- Gülsüm Cengiz, Başak'ın
Çevre Günlüğü. Resimler: Saadet Ceylan
- Aysel Gürmen, Benim
Adım Selen. Resimler: Sibel Demirtaş
- Serpil Ural, Ağrıdan Zelve'ye
Anadolu Anlatıyor
- Sennur Sezer, Pencereden
Bakan Çocuk. Resimleyen: Semih Poroy
- Ayla Çınaroğlu,
Mavi Boya
- Sevim Ak, Babamın
Gözleri Kedi
Gözleri. Resimler:
Behiç Ak
- Christine
Nöstlinger, Dedektif Mini
- Nur İçözü, Bugün Ne
Cadılık Yaptım? Resimleyen: Tuncay Batıbeki
DÖNEM: İLKÖĞRETİMİN
SONLARI, 10-12 YAŞ VE ÜSTÜ
Genel Özellikleri:
·
Çocuklar, olumluluk ve olumsuzluk bildiren yan
tümceleri de kullanarak anlamsal olarak daha girişik yargılar oluştururlar.
·
Çocukların, olayları zamandizinsel biçimde sıralama
becerileri gelişir. Akıl yürütmeyi, mantıksal kuralları, soyut sorunlara çözümler
bulmayı öğrenirler. Soyut düşünme başlar, dikkati yoğunlaştırma
yetenekleri ve bellek güçleri artar.
·
Çocuklar, bireysel beceri ve yeteneklerini yaşıtlarınınkiyle gerçekçi biçimde
karşılaştırabilir, iç denetimlerini sağlayabilir;
hata ve başarılarından kendilerinin sorumlu olduğunu düşünürler.
·
Aileye eskisi kadar bağımlı değillerdir. Daha çok arkadaşlarıyla
birlikte olmaya, zaman geçirmeye isteklidirler. Çevresindeki adaletsizliklere tepki
göstermeye başlarlar. Cinsiyetleriyle ilgili roller çok belirginleşir. Karşı
cinsin rollerini yüklenmekten kaçınırlar; buna karşın karşı cinsle ilişki kurma
eğilimi gösterirler.
Uygulamalar:
·
Çocukların, yazın kültürü, dil ustalarının yapıtlarıyla temellendirilmelidir.
Bu süreçte, çocukların değişik türlerin en özgün örnekleriyle karşılaştırılması için
duyarlı davranılmalıdır.
·
Çocuklara, değişik türdeki edebiyat yapıtlarının yanında, tarihsel olguları
anlamalarına katkı sağlayacak kitapları okumaları da önerilebilir.
·
Bu dönemde, çocukların düşünme, karşılaştırma,
eleştirme gibi bilişsel süreçlerini işleten, onların insan ve yaşam
gerçekliğini sanatçı bakış açısıyla tanımalarına ve değerlendirmelerine
olanak sağlayan yapıtları okumaları, edebiyat kültürü oluşturmaları için gereklidir.
·
Çocuklara; karar verme, değerlendirme, eleştirme ve iç denetimi geliştirme gibi
eğitimle kazandırabilecek davranışların
önemini sezdiren; yaşamın değişik güzelliklerini yansıtan yapıtlar da okutulmalıdır.
·
Bu dönemdeki çocuklara, edebiyatın ilgi alanına giren her konuyu sanatçı
bakış açısıyla işleyen kitaplar sunulabilir. Seçilecek kitaplarda,
çocukların hem bireysel ilgi ve beklentileri göz önünde bulundurulmalı hem de türsel
bir çeşitlilik (roman, öykü, yaşamöyküsü, anı, şiir gibi...) oluşturulmalıdır.
Kitap Önerileri:
·
Fazıl Hüsnü Dağlarca, Balina ile Mandalina
·
Sevim Ak, Vanilya Kokulu Mektuplar
·
Çetin Öner, Gülibik.Resimleyen: Orhan Peker
·
Ayla Kutlu, Merhaba Sevgi
·
Hamdullah Köseoğlu, Yayla Çiçeği
·
Gülten Dayıoğlu, Mo'nun Gizemi
·
Kemal Ateş, Yitik Kuzular
·
Gülten Dayıoğlu, Güney Pasifik Adalarına Yolculuk
·
Muazzez ilmiye Çığ, Sümer'e Yolculuk
·
Christine Nöstlinger, Kim Takar Salatalık Kralı'nı. Çeviren: Selahattin
Dilidüzgün, Çizimler: Gözdem Yıldırım
·
Mustafa Ruhi Şirin, Yıldız Sayan Ağaç
·
Cahit Uçuk, Mavi Ok
·
Nilay Yılmaz, Meraklı
·
Sevim Ak, Domates Saçlı Kız
·
Tülin Tankut, Gelincik Arkadaş Arıyor
·
Necdet Neydim, Sen Islık Çalmayı Bilir misin?
·
Sulhi Dölek, Yeşil Bayır
·
Serpil Ural, Don Kişot Çılgın Şövalye. Resimleyen:
Cemil Eren
·
Forrest Carter, Küçük Ağaç'ın Eğitimi. Çeviren: Şen
Süer Kaya